TÜBİTAK 2237-A
ARAŞTIRMACI ÖĞRETMEN
İngilizce öğretmeni adaylarına yönelik "Araştırmacı öğretmen becerileri" kursu
14-17 Şubat 2023
Araştırmacı öğretmen
Etkinliğin amacı
İngilizce öğretmeni adaylarına yönelik olarak planlan bu etkinlik, katılımcıları temel araştırma becerileri konusunda bilgilendirmeyi ve araştırmacı öğretmenler ve genç araştırmacılar yetiştirilmesine katkı sunmayı amaçlamaktadır. Hizmet öncesi öğretmen eğitimi, öğretmen adaylarını alan bilgisi, meslek bilgisi ve genel kültür noktalarında öğretmenlik mesleğine hazırlıyor olsa da iyi öğretmenler bu hazırlığın ötesinde mesleki gelişimleri için öğrenmeye devam eden ve hayat boyu öğrenme ilkelerine uygun olarak kendilerini sürekli geliştiren kişiler olarak kabul edilmektedirler (Borko, 2004; Johnson & Golombek, 2003; Ur, 1992; Yeşilbursa & Çelik, 2020). Bu bağlamda, öğretmenlerin hizmetiçi süreçte yansıtıcı günlük tutmadan derslerini kayıt altına almaya veya gözlem yapmaya kadar gerçekleştirebilecekleri pek çok faaliyet bulunmaktadır (Richards & Farrell, 2010; Richards & Lockhart, 1996). Bunların en önemlilerinden biri de son yıllarda eylem araştırması (action research) (Burns, 2009, 2010; Çelik & Dikilitaş, 2015; James, 2001; Mills, 2017), öğretmen araştırması (teacher research) (Banegas & Consoli, 2021; Lankshear & Knobel, 2004), sınıf-temelli araştırma (classroom research/classroom-based research/classroom inquiry) (Consoli & Dikilitaş, 2021; Queenan, 1987) gibi farklı kavramlarla alanyazında sıkça karşımıza çıkan, öğretmenlerin uygulamada karşılaştıkları soru ve sorunlara sistematik olarak sınıflarından toplayıp analiz ettikleri veriler ile cevap arama çabasıdır.
Ülkemiz Kalkınma Bakanlığının hedefleri arasında eğitimde kalitenin arttırılması için öğretmen niteliğinin geliştirilmesi de yer almaktadır (T.C. Kalkınma Bakanlığı, 2018). Millî Eğitim Bakanlığı (MEB) da son yıllarda ortaya koyduğu politikalar ile “Araştırmacı Öğretmen” model ve yaklaşımını desteklemektedir (Demirezen & Akhan, 2017). Yakın zamanda yayımlanan Öğretmenlik Meslek Kanunu (MEB, 2022) ile öğretmenler lisansüstü çalışmalar yapmaya ve araştırmacı öğretmen kimliği geliştirmeye teşvik edilmektedirler. Ancak, öğretmen eğitimi programları bu amaç ve hedefleri gerçekleştirecek bilgi ve becerileri öğretmen adaylarına kazandırmada sınırlılıklar göstermektedir. 2018 yılında yenilenen öğretmenlik lisans programlarındaki 2 saatlik “Eğitimde Araştırma Yöntemleri” adlı 4. dönem meslek bilgisi dersi araştırma süreç ve basamaklarına ilişkin mezun olup mesleğe başlamaya henüz uzak 2. sınıf öğrencilerine genç araştırmacılar olma yolunda kalıcı ve özümseyebilecekleri nitelikte bir içerik sunamamaktadır. Yapılan çalışmalar da bu dersin etkili bir şekilde yürütülmediğini ve öğretmen adaylarının bilimsel epistemolojik inançlarına ve bilimsel araştırmalara yönelik tutum ve davranışlarına anlamlı bir katkı yapmadığını (Çoğaltay, 2016), hatta sınıf içi uygulamalara yer verilmeden bir döneme sıkıştırılan bu dersin öğretmen adaylarının araştırmaya ve lisansüstü eğitim yapmaya ilişkin bakış açılarını olumsuz yönde etkileyebildiğini (Akgün, 2012) göstermektedir. Ayrıca, formasyon programı ile öğretmenlik sertifikası alıp mesleğe başlayan binlerce İngilizce öğretmeni ise bilimsel araştırma dersi içeriğiyle temel düzeyde bile karşılaşmamış olabilmektedir. Ancak, araştırmalar öğretmen adaylarının araştırma yapma ilgi ve meraklarını teşvik etmek için dizayn edilen derslerin, onları araştırmaya ilişkin düşünce yapısı geliştirmeye ve araştırmadan beslenen öğretim yapmaya teşvik ettiğini göstermektedir (Nguyen vd., 2022).
Bu nedenle, bu bilimsel eğitim etkinliği İngilizce Öğretmenliği programlarında 4. sınıfta öğrenim görmekte olan İngilizce öğretmeni adaylarına ve İngiliz Dili ve Edebiyatı, İngilizce Dilbilim, İngilizce Mütercim Tercümanlık veya Amerikan Kültürü ve Edebiyatı gibi diğer İngilizce bölümlerinin 4. sınıflarında olan ve kariyer planları arasında İngilizce öğretmenliği yapmak olan öğrencilerine bilimsel araştırmaya ilişkin kritik bir bakış açısı kazandırmayı ve onları lisansüstü çalışmalar yapmaya ve araştıran öğretmenler olmaya özendirmeyi amaçlamaktadır.
Etkinliğin kapsamı
Bu etkinlik kapsamında;
Mesleki gelişimin ne olduğu, neden önemli olduğu ve bir mesleki gelişim aracı olarak öğretmen araştırmasının önemi,
Öğretmenlik mesleği politika belgelerinde (İngilizce öğretmenliği özel alan yeterlikleri vb.) mesleki gelişim ve araştırmacı öğretmene ilişkin hedef ve göstergelerin neler olduğu,
Araştırma sürecine ilişkin araştırma, araştırmacı, bilimsel araştırma gibi temel kavramların tanıtılması ve araştırma paradigmalarına, yöntemlerine ve veri toplama tekniklerine ilişkin kapsamlı bilgi paylaşımı,
Araştırmacı öğretmenin kim olduğu, hangi özelliklere sahip olduğu, bir kimlik olarak araştırmacı öğretmen kimliğinin inşası, geliştirilmesi ve sürdürülmesine ilişkin uygulamaların ve faaliyetlerin neler olduğu,
Eylem araştırması (action research) çerçevesi içerisinde yer alan öğretmen araştırması süreçlerinden
planlama
uygulama
gözlem
yansıtma basamaklarına ve bu basamakların öğretmenler tarafından kendi sınıflarında hangi amaçlar ve durumlarda ve nasıl uygulanabileceklerine ilişkin bilgilendirmeler yapılacaktır. Çeşitli gözlem ve yansıtma araçları tanıtılacaktır.
Belirtilen öğretmen araştırması süreçlerinden elde edilen verilerin analizlerinin yapılması ve raporlaştırılmalarına ilişkin de bilgilendirme yapılacak ve katılımcıların halihazırdaki örnekler üzerinden inceleme ve tartışma yapmaları sağlanacaktır.
Bunların yanı sıra öğretmen araştırmasında etik ilke ve standartların neler olduğu, nasıl temin edilecekleri, araştırma izni, etik kurul onayı, onam formu vb. standartların yerine getirilmesi,
Son olarak, metin-içi atıf ve kaynakça yazım kurallarının tanıtılması için ise yabancı dil eğitimi araştırmalarında yaygın olarak kullanılan Amerikan Psikoloji Derneği (APA) yayım kılavuzunun 7. basımına ilişkin de bilgilendirme yapılacaktır.